آیه 68 سوره اسراء

از دانشنامه‌ی اسلامی

أَفَأَمِنْتُمْ أَنْ يَخْسِفَ بِكُمْ جَانِبَ الْبَرِّ أَوْ يُرْسِلَ عَلَيْكُمْ حَاصِبًا ثُمَّ لَا تَجِدُوا لَكُمْ وَكِيلًا

[17–68] (مشاهده آیه در سوره)


<<67 آیه 68 سوره اسراء 69>>
سوره :سوره اسراء (17)
جزء :15
نزول :مکه

ترتیل

ترجمه (مکارم شیرازی)

ترجمه های فارسی

آیا مگر ایمنید از این که شما را در خشکی زمین فرو برد یا (تندباد غضبش) بر سرتان سنگ بارد، آن‌گاه بر خود پناه و نگهبانی نیابید؟!

آیا ایمن هستید از اینکه شما را در کنار خشکی [در زمین] فرو برد، یا بر شما توفانی از شن و سنگریزه فرستد، سپس برای خود حافظ و نگهبانی نیابید؟!

مگر ايمن شديد از اينكه شما را در كنار خشكى در زمين فرو برد يا بر شما طوفانى از سنگريزه‌ها بفرستد، سپس براى خود نگاهبانى نيابيد.

آيا ايمنى داريد از اينكه ناگهان در ساحل دريا شما را در زمين فرو برد، يا تندبادى ريگ‌بار بر شما بينگيزد و براى خود هيچ نگهبانى نيابيد؟

آیا از این ایمن هستید که در خشکی (با یک زلزله شدید) شما را در زمین فرو ببرد، یا طوفانی از سنگریزه بر شما بفرستد (و در آن مدفونتان کند)، سپس حافظ (و یاوری) برای خود نیابید؟!

ترجمه های انگلیسی(English translations)

Do you feel secure that He will not make the coastland swallow you, or He will not unleash upon you a rain of stones? Then you will not find any defender for yourselves.

What! Do you then feel secure that He will not cause a tract of land to engulf you or send on you a tornado? Then you shall not find a protector for yourselves.

Feel ye then secure that He will not cause a slope of the land to engulf you, or send a sand-storm upon you, and then ye will find that ye have no protector?

Do ye then feel secure that He will not cause you to be swallowed up beneath the earth when ye are on land, or that He will not send against you a violent tornado (with showers of stones) so that ye shall find no one to carry out your affairs for you?

معانی کلمات آیه

يخسف: خسف: فرو رفتن و فرو بردن. «خسفه اللَّه و خسف هو». أَنْ يَخْسِفَ بِكُمْ‏: بر زمين فرو برد شما را.

بر: خشكى، مقابل بحر. به معنى نيكوكار و احسان كننده نيز آيد (قاموس قرآن).

حاصبا: حصب: انداختن سنگريزه، «حصبه حصبا: رماه بالحجارة». حاصب بادى را گويند كه توأم با ريگ و سنگريزه باشد (طوفان ريگباران).

تفسیر آیه

تفسیر نور (محسن قرائتی)


أَ فَأَمِنْتُمْ أَنْ يَخْسِفَ بِكُمْ جانِبَ الْبَرِّ أَوْ يُرْسِلَ عَلَيْكُمْ حاصِباً ثُمَّ لا تَجِدُوا لَكُمْ وَكِيلًا «68»

پس آيا ايمن شده‌ايد از اين‌كه شما را در ناحيه‌ى خشكى (به قهر خود) فرو برد، يا باران ريگ بر شما بباراند، سپس نگهبانى براى خود نيابيد؟

نکته ها

هلاكت اقوام پيشين، به گونه‌هاى متفاوت بوده است؛ خداوند برخى متجاوزان و دشمنان را در زمين فرو برد، بعضى را در دريا غرق كرد، بعضى را سنگباران و با صاعقه‌ى آسمانى نابود كرد. پس دست خداوند براى هلاكت كفّار باز است، اگر امروز شما را از دريا به سلامت به ساحل رساند، گمان نكنيد راهى براى تنبيه شما نيست، يا ديگر عذاب نمى‌شويد!

پیام ها

1- به نعمت‌هاى الهى مغرور نشويم. «نَجَّاكُمْ‌ ... أَ فَأَمِنْتُمْ‌» نجات از يك حادثه، نشانه نجات ابدى نيست، شايد دروقتى ديگر يا نقطه‌اى ديگر دچار مصيبت شويم.

2- احساس امنيّت از عقوبت، زمينه‌ساز غفلت و تجاوز است. «أَ فَأَمِنْتُمْ»

3- انسان در هر لحظه و هر جا كه باشد، در دست قدرت خداست و خشكى و دريا براى قهر خدا فرق نمى‌كند. «يَخْسِفَ بِكُمْ جانِبَ الْبَرِّ»

4- در برابر قهر خدا، هيچ قدرت وتكيه‌گاهى نيست. «ثُمَّ لا تَجِدُوا لَكُمْ وَكِيلًا»

تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)



أَ فَأَمِنْتُمْ أَنْ يَخْسِفَ بِكُمْ جانِبَ الْبَرِّ أَوْ يُرْسِلَ عَلَيْكُمْ حاصِباً ثُمَّ لا تَجِدُوا لَكُمْ وَكِيلاً (68)

أَ فَأَمِنْتُمْ أَنْ يَخْسِفَ بِكُمْ‌: آيا پس ايمن شده‌ايد كه فرو برد به شما.

جانِبَ الْبَرِّ: اطراف خشكى را و شما را فرو برد، چنانچه قارون را فرو برد.

أَوْ يُرْسِلَ عَلَيْكُمْ حاصِباً: يا فرستد بر شما بادى سخت كه سنگ ريزه آرد، چنانچه بر قوم عاد فرستاد. على بن ابراهيم قمى فرمايد «1»: مراد حاصب عذاب و هلاك باشد. ثُمَّ لا تَجِدُوا لَكُمْ وَكِيلًا: پس آنگاه در نيابيد براى خود وكيلى را تا براى شما سخن گويد و رفع عذاب را بنمايد.

تنبيه: آيه شريفه بيان فرمايد كه فعل شما ناسپاسان، فعل كسى است كه توهم كند وقتى از مخاطره دريا نجات يافت و به خشكى رسيد از نزول بلا مأمون گرديد، لذا اعراض از شكر حق نموده كفران نمائيد، مگر مأمون شديد در زمين كه خسف فرمود و شما را فرو برد.


تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)


رَبُّكُمُ الَّذِي يُزْجِي لَكُمُ الْفُلْكَ فِي الْبَحْرِ لِتَبْتَغُوا مِنْ فَضْلِهِ إِنَّهُ كانَ بِكُمْ رَحِيماً (66) وَ إِذا مَسَّكُمُ الضُّرُّ فِي الْبَحْرِ ضَلَّ مَنْ تَدْعُونَ إِلاَّ إِيَّاهُ فَلَمَّا نَجَّاكُمْ إِلَى الْبَرِّ أَعْرَضْتُمْ وَ كانَ الْإِنْسانُ كَفُوراً (67) أَ فَأَمِنْتُمْ أَنْ يَخْسِفَ بِكُمْ جانِبَ الْبَرِّ أَوْ يُرْسِلَ عَلَيْكُمْ حاصِباً ثُمَّ لا تَجِدُوا لَكُمْ وَكِيلاً (68) أَمْ أَمِنْتُمْ أَنْ يُعِيدَكُمْ فِيهِ تارَةً أُخْرى‌ فَيُرْسِلَ عَلَيْكُمْ قاصِفاً مِنَ الرِّيحِ فَيُغْرِقَكُمْ بِما كَفَرْتُمْ ثُمَّ لا تَجِدُوا لَكُمْ عَلَيْنا بِهِ تَبِيعاً (69)

ترجمه‌

پروردگار شما است آنكه ميراند براى شما كشتى را در دريا تا بجوئيد از فضلش همانا او باشد بشما مهربان‌

و چون برسد بشما سختيى در دريا برود از خاطرها هر كس كه ميخوانيد جز او پس چون نجات داد شما را و رساند بخشكى رو گردان شديد و باشد انسان ناسپاس‌

آيا پس ايمن شديد كه فرو برد با شما جانبى از خشكى را يا فرستد بر شما باد سنگ ريزه پاشى را پس نيابيد براى خودتان نگهدارى‌

يا ايمن شديد كه باز گرداند شما را در آن بار ديگر پس فرستد بر شما درهم شكننده‌اى را از باد پس غرق كند شما را براى آنكه ناسپاسى كرديد پس نيابيد براى خودتان بر ما بسبب آن باز خواست كننده‌اى.

تفسير

باد بفرمان الهى كشتى را در دريا سير ميدهد و منافعى كه مردم و تجّار از سفر دريا ميبرند بفضل و كرم الهى است و يكى از ادلّه قويّه بر توحيد صانع عالم آنستكه تمام عقلاء دنيا اهل هر دين و مذهبى كه باشند بر حسب ظاهر باطنا و در كمون قلب اعتقاد بوجود خداوند عالم قادر حىّ خبير بصير سميع توانائى دارند لذا در موقع اضطرار بالطّبع و بالفطره پناه باو مى‌برند و غير او را فراموش ميكنند يعنى قهرا جز خدا وقتى كه انسان در گرداب بلا افتاده از نظرش محو ميشود و نجات خود را از او ميخواهد و چون خداوند از او دستگيرى كرد و بساحل مراد رساند باز دچار غفلت و وساوس ميشود و بعقائد فاسده ملتزم ميگردد و كفران نعمت خدا را شعار خود ميسازد لذا خداوند آنها را متنبه باين اقرار عملى كه كاشف از اعتقاد قلبى است فرموده و ضمنا گوشزدشان نموده كه دريا و صحرا و ساير موجودات همه در تحت قدرت و اختيار خداوند است شما همينكه بساحل رسيديد نبايد ايمن از غضب الهى شويد چون در صورت استحقاق و اصرار بر كفر و كفران ممكن است خداوند همان ساحل را كه جانبى از خشكى است خسف كند و شما بزمين فرو رويد و هلاك شويد چنانچه نسبت بامم سابقه اين معامله را فرمود و مبتلا بخسف شدند و آثارش را شما مشاهده كرديد اين در صورتى است كه مراد از جانب البرّ اراضى كناره باشد براى اشاره بحصول غفلت براى بندگان غافل بمجرد خروج از دريا و محتمل است مراد قطعه زير پاى آنها باشد كه آن لابدّ در جانبى از جوانب زمين‌

جلد 3 صفحه 376

خواهد بود در هر حال مراد از برّ مطلق زمين و خشكى است نه خصوص بيابان كه از لفظ برّ بدوا بنظر ميرسد بقرينه مقابله آن با بحر كه معلوم ميشود مراد غير دريا است و نيز ممكن است خداوند تند بادى را كه حامل سنگ ريزه باشد براى سركوبى بفرستد و شما چاره و مفرّى نداشته باشيد چون كسى قادر نيست از قضاء الهى جلوگيرى نمايد و نبايد ايمن شويد از آنكه خداوند بار ديگر در شما ايجاد شوق و حاجت بمسافرت دريا نمايد و چون بكشتى نشستيد بفرستد بر شما باد شديد مهلك شكننده اركان كشتى را پس غرق كند شما را بپاداش كفر يا كفرانتان از نعم الهى پس كسى را نيابيد كه در پى مطالبه و خون خواهى بر آيد و براى شما از ما باز خواستى كند يا نگذارد كه قضاى ما در باره شما جارى شود چون تبيع بمعناى تابع و پيرو و طلبكار و خونخواه و مددكار است ..

اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)


أَ فَأَمِنتُم‌ أَن‌ يَخسِف‌َ بِكُم‌ جانِب‌َ البَرِّ أَو يُرسِل‌َ عَلَيكُم‌ حاصِباً ثُم‌َّ لا تَجِدُوا لَكُم‌ وَكِيلاً (68)

جلد 12 - صفحه 283

آيا ‌پس‌ ‌از‌ ‌اينکه‌ باز ايمن‌ هستيد اينكه‌ خداوند فرو ببرد بشما طرف‌ خشكي‌ ‌را‌ ‌که‌ ‌در‌ زمين‌ فرو رويد ‌ يا ‌ بفرستد باد تندي‌ ‌که‌ ‌شما‌ ‌را‌ هلاك‌ كند و نيابيد ‌براي‌ ‌خود‌ كسي‌ ‌را‌ ‌که‌ حفظ كند ‌شما‌ ‌را‌ (جمله‌ ذرات‌ زمين‌ و آسمان‌ لشكر حقند گاه‌ امتحان‌ آب‌ ‌را‌ ديدي‌ ‌که‌ ‌با‌ طوفان‌ چه‌ كرد باد ‌را‌ ديدي‌ ‌که‌ ‌با‌ عادان‌ چه‌ كرد).

يكي‌ ‌از‌ معاصي‌ بزرگ‌ امن‌ ‌من‌ مكر اللّه‌ ‌است‌ و بخصوص‌ ‌در‌ اخبار داريم‌ ‌که‌ بعض‌ معاصي‌ عقوبتش‌ تعجيل‌ ميشود ‌در‌ همين‌ دنيا ‌اگر‌ فاحشه‌ علني‌ شد ‌يعني‌ فحشاء مثل‌ زنا لواط ساز آواز و امثال‌ اينها مبتلا بطاعون‌ و امراض‌ تازه‌ ‌که‌ سابقه‌ نداشته‌ ميشوند ‌اگر‌ كم‌ فروشي‌ دچار بقحطي‌ و سختي‌ مئونه‌ و جور سلطان‌ ميشوند ‌اگر‌ منع‌ زكاة شد جلوگيري‌ ‌از‌ باران‌ ميشود فقط ‌براي‌ بهائم‌ قدري‌ ميبارد ‌اگر‌ نقض‌ عهد ‌خدا‌ و ‌رسول‌ شد دشمن‌ مسلّط ميشود ‌اگر‌ حكم‌ بغير ‌ما انزل‌ اللّه‌ شد جنگ‌ ‌در‌ ميانه‌ توليد ميشود يكديگر ‌را‌ مي‌كشند ‌اگر‌ زنا ظاهر شد موت‌ فجأه‌ و منع‌ زكاة بركات‌ زمين‌ برداشته‌ ميشود ‌از‌ زرع‌ و ثمار و معادن‌ ‌اگر‌ قطع‌ رحم‌ شد اموال‌ بدست‌ اشرار ميرود و ‌اگر‌ ترك‌ امر بمعروف‌ و نهي‌ ‌از‌ منكر شد اشرار مسلط ميشوند و دعاء اخيار مستجاب‌ نميشود و امروز نوع‌ ‌اينکه‌ معاصي‌ رواج‌ بسيار دارد و نوع‌ ‌اينکه‌ عقوبات‌ ‌هم‌ مشاهده‌ ميشود ولي‌ متنبه‌ نميشويم‌.

(أَ فَأَمِنتُم‌ أَن‌ يَخسِف‌َ بِكُم‌ جانِب‌َ البَرِّ) چنانچه‌ ‌بر‌ قوم‌ لوط متوجه‌ شد و تمام‌ فرو رفتند ‌بعد‌ ‌از‌ آنكه‌ حجارة ‌بر‌ سر ‌آنها‌ باريد أَو يُرسِل‌َ عَلَيكُم‌ حاصِباً چنانچه‌ ‌بر‌ عاد قوم‌ هود و زيد ‌که‌ ميفرمايد:

وَ أَمّا عادٌ فَأُهلِكُوا بِرِيح‌ٍ صَرصَرٍ عاتِيَةٍ سَخَّرَها عَلَيهِم‌ سَبع‌َ لَيال‌ٍ وَ ثَمانِيَةَ أَيّام‌ٍ حُسُوماً فَتَرَي‌ القَوم‌َ فِيها صَرعي‌ كَأَنَّهُم‌ أَعجازُ نَخل‌ٍ خاوِيَةٍ حاقه‌ ‌آيه‌ 6 و 7 ثُم‌َّ لا تَجِدُوا لَكُم‌ وَكِيلًا ‌در‌ مقابل‌ اراده‌ و مشيت‌ حق‌ كيست‌ بتواند عرض‌ اندام‌ كند نه‌ شفيعي‌ دارند و نه‌ ناصر و معيني‌ بلي‌ اهل‌ ايمان‌ بايد ‌هم‌ اميدوار باشند ‌که‌ ‌با‌ ايمان‌ ‌از‌ دنيا روند مأيوس‌ نباشند و ‌هم‌ خوف‌ داشته‌ باشند ‌که‌ مبادا معاصي‌ باعث‌ سلب‌ ايمان‌ شود ‌بين‌ خوف‌ و رجاء و البته‌ رجاء بايد بيشتر ‌باشد‌.

284

برگزیده تفسیر نمونه


]

(آیه 68)- ولی آیا فکر می‌کنید خداوند در خشکی و قلب صحرا نمی‌تواند شما را به مجازاتهای شدید مبتلا سازد؟: «پس آیا شما از این ایمنید که به فرمان او زمین بشکافد و شما را در کام خود فرو ببرد»؟ (أَ فَأَمِنْتُمْ أَنْ یَخْسِفَ بِکُمْ جانِبَ الْبَرِّ).

و «آیا از این ایمنید که طوفانی از سنگ بر شما ببارد (و شما را در زیر سنگها مدفون سازد عذابی که به مراتب از غرق در دریاها سخت‌تر است) سپس حافظ و نگهبانی برای خود پیدا نکنید»؟! (أَوْ یُرْسِلَ عَلَیْکُمْ حاصِباً ثُمَّ لا تَجِدُوا لَکُمْ وَکِیلًا).

سایرتفاسیر این آیه را می توانید در سایت قرآن مشاهده کنید:

تفسیر های فارسی

ترجمه تفسیر المیزان

تفسیر خسروی

تفسیر عاملی

تفسیر جامع

تفسیر های عربی

تفسیر المیزان

تفسیر مجمع البیان

تفسیر نور الثقلین

تفسیر الصافی

تفسیر الکاشف

پانویس

  1. تفسیر احسن الحدیث، سید علی اکبر قرشی

منابع